GREAT RESET, ΜΗΔΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Καμία αύξηση επιτοκίων έως το 2023, κανένα tapering, συνεχίζεται το ανεξέλεγκτο τύπωμα
Το… τροπάρι της η Fed: Καμία αύξηση επιτοκίων έως το 2023, κανένα tapering, συνεχίζεται το ανεξέλεγκτο τύπωμα. Πως αποκρυπτογραφείται το σημαντικότερο οικονομικό γεγονός της χρονιάς, και ποιος ο ρόλος του Great Reset στη νέα οικονομία που διαμορφώνεται.


Γράφει ο Γιάννης Τσιρογιάννης

Νίκησε και πάλι ο οικονομικός παραλογισμός. Ίσως είναι ένα ακόμη «σημείο των (παράλογων) καιρών» που ζούμε, μέσα σε μια κατάσταση πανδημίας όπου το ένα αντιφατικό μέτρο διαδέχεται το άλλο. Νομισματική πολιτική σημαίνει ουσιαστικά να ορίζεις τις τύχες του πλανήτη, διότι το πώς θα καθορίζεται το κόστος, η διαθεσιμότητα του χρήματος και τα βασικά επιτόκια αποτελεί την πιο σημαντική αρμοδιότητα των κεντρικών τραπεζών. Αυτό που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια ΔΕΝ είναι νομισματική πολιτική.

Κανονικό φιάσκο είναι. Αν η απάντηση στο πρόβλημα του ανεξέλεγκτου τυπώματος (διότι αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα) είναι περισσότερο τύπωμα, τότε να το κάνω κι εγώ. Λάθος που διορθώνεται με λάθος αποτελεί συνταγή βέβαιης καταστροφής, κι ας προσπαθούν να μας πείσουν πως όλα θα πάνε καλά στο πρωτοφανές πείραμα που ζούμε. Αν η επίσημη πλέον μονιμοποίηση δήθεν έκτακτων μέτρων όπως QE, stimulus (ενέσεις ρευστότητας, πακέτα τόνωσης) δε μας προβληματίζει, τότε εγώ σηκώνω τα χέρια ψηλά.
Ούτε το 2008 «έβλεπαν» κρίση

Στο πιο σημαντικό οικονομικό γεγονός της χρονιάς, που έλαβε χώρα την Τετάρτη, επιβεβαιώθηκε ακριβώς αυτό. «Ναι, θα συνεχίσουμε να τυπώνουμε χρήμα εις τι διηνεκές, μην ανησυχείτε για τον πληθωρισμό», μας είπε ουσιαστικά η μαριονέτα που ονομάζεται Τζερόμ Πάουελ. Ίσως τον Πάουελ βέβαια να μην τον ενδιαφέρει και τόσο τι θα συμβεί από του χρόνου και έπειτα, διότι η θητεία του ως επικεφαλής της Fed (και ρυθμιστής του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος) τελειώνει το 2022.

Και το αν ο σκελετός στη ντουλάπα, η βόμβα του πληθωρισμού δηλαδή, σκάσει στα μούτρα όλων και ποιος θα κληθεί να συμμαζέψει το χάος αυτό, ποσώς τους ενδιαφέρει. Όπως έγινε τόσες άλλες φορές στο παρελθόν. Βλέπε Μπεν Μπερνάνκι (πρώην επικεφαλής της Fed και «Πρόσωπο της Χρονιάς» 2009 για το περιοδικό Time), ο άνθρωπος που καθιέρωσε το τύπωμα δισεκατομμυρίων ως πανάκεια δια πάσαν οικονομικήν νόσον. Αυτός που το 2008 μας διαβεβαίωνε πως δε βλέπει ύφεση στον ορίζοντα (όλοι ξέρουμε πως πήγε αυτό).

Εάν λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι, που υποτίθεται ορίζουν τις τύχες μας, λένε τόσο ξεδιάντροπα ψέματα, τότε γιατί εξακολουθούμε διαρκώς να πιστεύουμε πως «αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά»; Ίσως μέσα μας γνωρίζουμε τι πραγματικά συμβαίνει, και εθελοτυφλούμε. Στον κόσμο αρέσει το παραμύθι άλλωστε. Αν πάλι βλέπετε άρθρα όπως αυτό ως απαισιόδοξα ή τρομολαγνικά, σας διαβεβαιώνω πως κάθε άλλο περί αυτού πρόκειται. Ίσα-ίσα είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα, αφού σκοπός τους είναι να καθοδηγήσουν προς το φως, έξω από το τούνελ.
Στην ίδια συνταγή καταστροφής η Fed

Είναι όμως απαραίτητο πρώτα να αποδεχτούμε πως βρισκόμαστε σε ένα τούνελ. Να υποστούμε το ψυχολογικό σοκ, και να προετοιμάσουμε ένα plan B. Ασχέτως την οικονομική κατάσταση του καθενός, ένα εφεδρικό σχέδιο είναι πάντοτε εφικτό από τον καθένα μας.

Διότι αυτό που εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή σε κεφαλαιαγορές και παγκόσμια οικονομία σε συνδυασμό με τις εγκληματικά ανεύθυνες πρακτικές της Fed δε μπορεί να έχει αίσιο τέλος για τη μέση τάξη. Ιστορικά δεν έχει προηγούμενο. Αρκεί κανείς να ρίξει μια ματιά στη χαοτική πλέον διαφορά της Wall Street από τη λεγόμενη Main Street και θα καταλάβει. Main Street αποκαλούμε το σύνολο των retail μικρομεσαίων επιχειρήσεων και καταναλωτών, το «κάτω στρώμα της οικονομίας», το οποίο ουσιαστικά αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία και με τη σειρά της τρέφει τα αχόρταγα στομάχια των καρχαριών της Wall Street. Από εκεί που κάποτε (σε περιόδους οικονομικής λογικής) τα δύο αυτά μεγέθη ήταν σχεδόν ισοδύναμα, πλέον η Main Street έχει συρρικνωθεί σε σημείο να αποτιμάται σχεδόν 10 φορές πιο κάτω από την Wall Street!

Να σημειωθεί πως βέβαια δεν είναι μόνο οι μικρομεσαίοι που «μίκρυναν» ακόμη πιο πολύ, αλλά κυρίως η φούσκα του S&P που διογκώθηκε. Τα θεμελιώδη δε δικαιολογούν με τίποτα τις τρέχουσες αποτιμήσεις. Ιδιαίτερα τα τελευταία περιστατικά με τη GameStop, τις ανύπαρκτες μετοχές που εκτοξεύονται από ένα tweet, τη φρενίτιδα των εταιριών SPACS και των NFT (τη νέα αγαπημένη «φούσκα» στα κρυπτονομίσματα) αρχίζουν όλο και πιο πολύ να θυμίζουν εποχές τεχνολογικής φούσκας.
Που κρύβεται ο πληθωρισμός

Και ενώ είναι ξεκάθαρο πως με την παγκόσμια παραγωγή σε κωματώδη κατάσταση λόγω covid, οι περισσότερες χρηματαγορές βρίσκονται σε επίπεδα φούσκας που συντηρούνται από το τύπωμα και μόνο, τι κάνει η Fed; Αντί να βάλει «φρένο», ως οφείλει, σε μια οικονομία που υπερθερμαίνεται (μέσω tapering στο QE, αύξηση επιτοκίων κλπ) προκειμένου να μην έχουμε πληθωριστικό σοκ, συνεχίζει να τροφοδοτεί τη φούσκα. Ίσως ο πληθωρισμός ακόμη να μη φαίνεται στο «γυμνό μάτι», αλλά σαν ύπουλος ιός έχει ήδη εισχωρήσει στο σύστημα, και τα πρώτα συμπτώματα θα αποκαλυφθούν σύντομα.

Θα φανεί όταν η οικονομία επαναλειτουργήσει κανονικά και μπουν σε σειρά παραγωγή-αλυσίδες τροφοδοσίας, διότι προς το παρόν το φάντασμα των αυξημένων τιμών φαίνεται μόνο σε πράγματα που ο περισσότερος κόσμος αγνοεί. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στα commodities, τιμές βασικών εμπορευμάτων όπως χαλκός, ξυλεία, καλαμπόκι, αλουμίνιο, ακόμη και πετρέλαιο (που «τσιμπάει» σιγά σιγά), στα ομόλογα (που δε λένε ποτέ ψέματα) καθώς και στην φουσκωμένη αγορά ακινήτων, θα συνειδητοποιήσει ακριβώς γιατί η τόνωση που λαμβάνουμε τώρα με τη μορφή stimulus/επιδομάτων δεν είναι τίποτα παραπάνω από «αέρας».

Συνεπώς εδώ φαίνεται και η αξία του να σχεδιάσει κανείς το plan B του. Είτε επενδύοντας σε Store of Values όπως χρυσός και ασήμι που προστατεύουν την αγοραστική δύναμη των εργατοωρών του, είτε ακόμη και σε υποτιμημένα υποσχόμενα projects και νέες αγορές, όπως κρυπτονομίσματα (όχι όμως υπεραγορασμένα, βλέπε Bitcoin), είτε απλώς «κρατώντας για να έχουμε».
Γιατί η Fed δεν αλλάζει πολιτική;

Καθώς λοιπόν όλοι οι δείκτες παρουσιάζουν μια οικονομία στο λεγόμενο overheat, η Fed την Τετάρτη ουσιαστικά άφησε να εννοηθεί πως δεν πρόκειται να αυξήσει τα επιτόκια μέχρι το 2023. Λίγο πολύ αναμενόμενο από την αγορά αυτό, σε αυτό άλλωστε ποντάρει ένα χρόνο τώρα όπου σπάει το ένα ιστορικό υψηλό μετά το άλλο.

Εφόσον υποτίθεται ο πλανήτης αρχίζει να ξεπερνά την πανδημία με τη σταδιακή ανοσία αγέλης/εμβολιασμού και η οικονομία αναμένεται να λειτουργήσει και πάλι φυσιολογικά, η Fed θεωρητικά θα μπορούσε επιτέλους να σφίξει τα χαλινάρια που τόσα χρόνια έχει αφήσει λάσκα. Ψέματα, θα ΠΡΕΠΕΙ να το κάνει, είναι η μόνη ουσιαστική δουλειά της ως κεντρική τράπεζα.

Ωστόσο δεν το κάνει. Διότι κάτι τέτοιο θα σήμαινε φυσικά ύφεση, για λίγα χρόνια τουλάχιστον. “Υγιή” ύφεση ωστόσο, απαραίτηση για επανεκκίνηση της οικονομίας σε σωστή βάση. Θα σήμαινε το φινάλε της μακροβιότερης bull market όλων των εποχών, την αρχή μιας bear market στη Wall Street. Θα σήμαινε πως οι «αφέντες» της Fed θα έχαναν χρήματα. Και δε μπορούμε να το επιτρέψουμε αυτό, όπως φαίνεται…

Επομένως τι κάνει η Fed; Χωρίς καμία ντροπή πλέον, εξακολουθεί να συντηρεί αυτή την αγορά-ανέκδοτο προκειμένου οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι, η Wall Street να «καταπίνει» τη Main Street, πράγμα αφύσικο και επικίνδυνο. Αδιαφορώντας για την πραγματική οικονομία, τη μεσαία τάξη που πρόκειται να χτυπηθεί πολύ άσχημα από το διαφαινόμενο πληθωρισμό, από το ρεκόρ δολαρίων που τυπώθηκαν το 2020 (το 26% της συνολικής προσφοράς χρήματος Μ1) που θα αποκαλυφθεί και θα σκάσει στα μούτρα επιχειρηματικών και καταναλωτών σαν ύπουλο τσουνάμι.
Καμία αύξηση επιτοκίων μέχρι το 2023

Το «ζουμί» της FOMC (Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς), πέρα από την ομιλία-φιάσκο του Πάουελ που απαντούσε όσο πιο διπλωματικά γινόταν στις κατά τα άλλα έξυπνες ερωτήσεις (θετική έκπληξη αυτή) των δημοσιογράφων, ήταν τα λεγόμενα dots. Δηλαδή οι κουκίδες στο «χάρτη» της Fed, που μας δείχνουν πόσες αυξήσεις επιτοκίων αναμένουν τα 18 στελέχη της.



Η συντριπτική πλειοψηφία, οι 11 από τους 18 δεν αναμένουν καμία αύξηση επιτοκίων μέχρι το 2023. Οι δύο «βλέπουν» έως και 4 αυξήσεις, τρεις βλέπουν 3 αυξήσεις, ένας βλέπει 2, και ένας βλέπει τουλάχιστον 1 αύξηση. Με άλλα λόγια, μάλλον μην περιμένετε αύξηση επιτοκίων έως το 2023, όπως αναμενόταν. Το μοναδικό ενδιαφέρον που ανακατεύει λίγο την τράπουλα, είναι πως μέχρι πέρυσι μόλις ένας από τους 18 της Fed πίστευε σε έστω 1 αύξηση επιτοκίων το 2022, ενώ φέτος είναι τέσσερις…

Γενικά τα νέα είναι άσχημα για δολάριο και πραγματική οικονομία. Καλά νέα για μετοχές, Big Tech (τεχνολογικές), Bitcoin και επενδυτές ομολόγων. Βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον… Διότι μακροπρόθεσμα δε θέλω να είμαι εκεί να δω τι θα συμβεί σε κατόχους Bitcoin όταν κλείσει η κάνουλα του «δωρεάν χρήματος».


Ανάκαμψη 6,5% για την αμερικανική οικονομία

Όσον αφορά τη συνεδρίαση αναλυτικότερα, η Fed αναμένει ισχυρή ανάκαμψη +6,5% θα σημειώσει η αμερικανική οικονομία το 2021, με τα επιτόκια να μένουν αμετάβλητα στο ύψος του 0,0%-0,25% έως το 2023, παρά την υπερθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας και την αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων.

Tα μέλη της FOMC αποφάσισαν να διατηρηθούν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού κοντά στο 0%. Παράλληλα, αμετάβλητο παραμένει και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, με την αμερικανική κεντρική τράπεζα να αγοράζει ομόλογα αξίας τουλάχιστον 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον μήνα.

«Μετά τη συγκράτηση του ρυθμού ανάκαμψης, οι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας και απασχόλησης αναθερμάνθηκαν – αν και οι τομείς που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία παραμένουν αδύναμοι. Ο πληθωρισμός συνεχίζει να κυμαίνεται κάτω από το 2%» αναφέρει η FOMC.

Οι ΗΠΑ αναμένεται να αναπτυχθπυν κατά 6,5% το 2021. Αυτή η μέση εκτίμηση αντιπροσωπεύει βελτίωση έναντι της προηγούμενης εκτίμησης για ανάπτυξη 4,2% κατά τον τελευταίο γύρο προβολών τον Δεκέμβριο του 2020. Για τα έτη 2022 και 2023 αναμένεται ανάπτυξη 3,3% και 2,2% αντίστοιχα.


Πάουελ: Δεν χρειάζεται αλλαγή πολιτικής

Ο Πάουελ χαρακτηρίζει το οικονομικό τοπίο ακόμη αβέβαιο ενώ εξαρτά την πορεία της ανάκαμψης από τον κορωνοϊό και την επιτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος. Τέλος, η απασχόληση συνεχίζει να μην είναι στα επίπεδα που απαιτείται ώστε να γίνεται λόγος για επιστροφή στην κανονικότητα, με τις γυναίκες και τις μειονότητες να είναι οι κύριοι «χαμένοι» της πανδημικής κρίσης.

«Περιμένουμε ότι θα αρχίσει να σημειώνεται ταχύτερη πρόοδος τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στον πληθωρισμό όσο προχωρά το έτος λόγω της εξέλιξης του προγράμματος εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού, της δημοσιονομικής τόνωσης που παρέχουμε», ανέφερε ο Πάουελ, προσθέτοντας ωστόσο ότι «Περιμένουμε να συμβεί αυτό, αλλά θα πρέπει πρώτα να το δούμε».

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Πάουελ, οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό δεν επιβεβαιώθηκαν (η προσδοκία ήταν για υψηλότερο πληθωρισμό), με την Επιτροπή πλέον να αναζητά αύξηση στα επίπεδα του 2,2% για το 2021 και, φυσικά, ανάλογη αύξηση στη ζήτηση και στις καταναλωτικές δαπάνες.


Η αντίδραση των αγορών

Φυσικά, οι αγορές παρακολουθούσαν, αναμένοντας ότι η Fed θα μπορούσε να αντιδράσει στην πρόσφατη έκρηξη οικονομικής ανάπτυξης και στις προσδοκίες για υψηλότερο πληθωρισμό εμπροσθοβαρώς. Οι δείκτες της αγοράς για της πληθωριστικές πιέσεις «εκτιμούν» ότι αυτές θα φτάσουν στο 2,59% τα επόμενα πέντε χρόνια – στο υψηλότερο επίπεδο τα τελευταία 13 χρόνια.

Ωστόσο, η δήλωση της Fed δείχνει ότι η πολιτική θα παραμείνει χαλαρή έως ότου επιτευχθεί «ουσιαστική περαιτέρω πρόοδος» προς τους διπλούς στόχους της πλήρους απασχόλησης και της σταθερότητας των τιμών. Την ίδια στιγμή, παρά την άνοδο στις αποδόσεις των ομολόγων, η Fed θεωρεί πως το 2% για τον πληθωρισμό είναι ένα υγιές επίπεδο. Μάλιστα, δε, δεν δείχνει να ανησυχεί για τις αποδόσεις. Εάν ο πληθωρισμός ξεφύγει, οι αξιωματούχοι της Fed πιστεύουν ότι έχουν τα εργαλεία για να τον θέσουν υπό τον έλεγχό τους.

Η αγορά βέβαια έχει διαφορετική άποψη, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να εκτοξεύεται πάνω από το 1,75% μετά την ομιλία του Πάουελ.
Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Ουσιαστικά στον πλανήτη αυτή τη στιγμή συμβαίνει το εξής. Η Fed και όλοι όσοι καθορίζουν τις οικονομικές τύχες μας, γνωρίζουν ότι τα έχουν κάνει θάλασσα. Αυτό δε συνέβη φυσικά τώρα, και σε καμία περίπτωση δεν ήταν ο κορωνοϊός που «γκρέμισε» ό,τι χτίζαμε. Η ζημιά έχει αρχίσει δεκαετίες πριν με το ανεξέλεγκτο τύπωμα, και κορυφώθηκε στην κρίση του 2008, η οποία ωστόσο δε ξεπεράστηκε ποτέ πραγματικά, παρά μόνο «χώθηκε κάτω από το χαλί».

Διότι ποτέ δεν αφέθηκε να ξεπεραστεί με υγιή τρόπο, που θα σήμαινε φυσικά πολύ πιο άσχημες καταστάσεις από όσες ζήσαμε όχι μόνο πανευρωπαϊκά αλλά παγκοσμίως για αρκετά χρόνου, προτού όμως χτίσουμε σε υγιή βάση. Αντιθέτως οι κεντρικές τράπεζες με τις επικίνδυνα εθιστικές νομισματικές πολιτικές έκρυψαν «έναν σκελετό στη ντουλάπα», ο οποίος πλέον δε μπορεί να κρυφτεί άλλο.

Επομένως τι κάνουν; Εφόσον το παιχνίδι είναι χαμένο, αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Κι εδώ έρχεται το λεγόμενο Great Reset που τόσο μας προβάλλουν τελευταία. Όλοι ξέρουμε πως σκάει μια φούσκα στον καπιταλισμό. Όλοι φανταζόμαστε πως θα σκάσει (;) η τρέχουσα φούσκα. Οι εκτιμήσεις είναι παραπάνω από δυσοίωνες, καθώς μιλούν για ύφεση χειρότερη από του 1929.


Ο ρόλος του Great Reset

Αν όμως αλλάξουμε τη βάση, τον καπιταλισμό τον ίδιο, πως σκάει μια φούσκα; Ή μήπως δε σκάει καθόλου σε αυτήν την περίπτωση; Όλες οι κουβέντες τελευταία για εισαγωγή Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος αφορούν ακριβώς αυτό. Το επίδομα που λαμβάνουμε αυτή τη στιγμή, το stimulus, τα κορωνο-πακέτα τόνωσης δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα προοίμιο του UBI (Universal Basic Income). Γιατί όμως UBI και γιατί τώρα;

Διότι οι συνθήκες ωρίμασαν πλέον προκειμένου ο πλανήτης να δεχθεί την πλήρη ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), των ρομπότ στην παραγωγή δηλαδή. Και ο μόνος τρόπος να εξουδετερωθούν εκατοντάδες εκατομμύρια θέσεις εργασίας (διότι αυτό θα συμβεί με την επέλαση της ΑΙ) είναι να υπάρξει μια «αποζημίωση» για τον εργάτη, πόσο μάλλον τον ανειδίκευτο εργάτη. Ένας τρόπος να επέλθει οικονομική ισορροπία, κι αυτός είναι μέσω ενός βασικού επιδόματος.

Δε μπορεί να υπάρξει ΑΙ χωρίς UBI και δε μπορεί να υπάρξει UBI χωρίς ΑΙ. Φυσικά όμως μια τέτοια οικονομία θα είναι εντελώς διαφορετική από αυτό που γνωρίζουμε. Θα παραμένει ουσιαστικά καπιταλισμός, ωστόσο θα είναι σοσιαλιστικού τύπου, ή και φεουδαρχικού θα έλεγε κανείς. Θα έμοιαζε αρκετά με το κινεζικό σύστημα, το οποίο έτσι κι αλλιώς η Δύση αντιγράφει τα τελευταία χρόνια. Το αν θα αρέσει, αν θα δημιουργήσει ένα καλύτερο κόσμο, αν θα είναι οικονομικά βιώσιμο αποτελεί ένα μυστήριο που μένει να ανακαλύψουμε…

https://radar.gr/article/88056/great-reset-midenika-epitokia-kai-i-aygi-mias-neas-dystopikis-oikonomias