Σαν σήμερα: Η μάχη που έδωσε στον Νικηταρά το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος»

Στις 18 Μαΐου του 1821
Ήταν 18 Μαΐου του 1821, όταν οι Έλληνες υπό την ηγεσία του Νικηταρά, νίκησαν τους Τούρκους στα Δολιανά Αρκαδίας, επισφραγίζοντας έτσι τη μεγάλη νίκη στο Βαλτέτσι 5 ημέρες νωρίτερα. Έτσι το σχέδιο του Κολοκοτρώνη για την άλωση της Τριπολιτσάς βάδιζε σε σωστό δρόμο.

Οι Τούρκοι σχεδίαζαν προέλαση στη Μεσσηνία μέσω της Μεγαλόπολης, αλλά μετά την ήττα στο Βαλτέτσι, κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο. Ο Μουσταφάμπεης του Μοριά, αναγκάστηκε να ακολουθήσει άλλη τακτική για να προλάβει της συνέπειες της ήττας.

Στις 17 Μαΐου, μαζί με 2.000 Τουρκαλβανούς ξεκίνησε από την Τριπολιτσά κινούμενος νοτιοανατολικά. Κινήθηκε προς τα Δολιανά, με στόχο το ελληνικό στρατόπεδο των Βερβαινών, το οποίο αν διαλυόταν θα μπορούσαν να ανοίξουν οι δρόμοι για Μυστρά και Μεσσηνία.


Ο Νικήτας Σταματελόπουλος, πιο γνωστός ως Νικηταράς, είχε περάσει από τα Δολιανά και κατευθυνόταν προς το Ναύπλιο για να πολιορκήσει τους Τούρκους. Βρισκόταν κοντά στο Άστρος, όταν οι κάτοικοι των Δολιανών των ειδοποίησαν για τις κινήσεις των Τούρκων. Εκείνος έσπευσε αμέσως να βοηθήσει.

Μαζί με 200 στρατιώτες, οχυρώθηκε σε 3 σπίτια από πέτρα. Σε άλλα σπίτια οχυρώθηκαν και οι άνδρες των ντόπιων οπλαρχηγών. Ο συνολικός τους αριθμός έφτανε μετά βίας τους 600. Το πρωί της 18ης Μαΐου, οι Τούρκοι άρχισαν τη σφοδρή τους επίθεση. Ο Νικηταράς, μόλις την πρώτη φορά όπου ανέλαβε την ηγεσία στρατεύματος, κατάφερε να τους αποκρούσει και να αχρηστεύσει δυο κανόνια. Στα Βέρβαινα, οι άνδρες του στρατοπέδου ανάγκασαν τους Τούρκους να αποχωρήσουν μέχρι το απόγευμα.

Τους κυνήγησαν μέχρι τα Δολιανά, όπου και ενώθηκαν με τους άνδρες του Νικηταρά. Ο Μουσταφάμπεης εγκατέλειψε τη μάχη και επέστρεψε στην Τριπολιτσά. Οι νεκροί για τους Τούρκους δεν ξεπέρασαν τους 50, αλλά τα λάφυρα για τους Έλληνες ήταν πολλά. Ο Νικηταράς διακρίθηκε σε αυτή τη μάχη στις σπαθομαχίες και κυνηγούσε ανελέητα τον εχθρό. Μετά τη μάχη δεν μπορούσαν να του πάρουν το σπαθί από το χέρι. Για την επιτυχία του και την ανδρεία του στα Δολιανά, ονομάστηκε «Τουρκοφάγος».

Τα νέα έφτασαν γρήγορα παντού, ενισχύοντας το ηθικό των Ελλήνων. Οι Τούρκοι από την άλλοι, ήλπιζαν πλέον σε βοήθεια από την ανατολική Στερεά Ελλάδα, για να μπορέσουν ξανά να έχουν βλέψεις για τον Μοριά.